رژیم فستینگ برای دیابتی ها | آیا رژیم فستینگ باعث دیابت میشود؟

اکثر افراد معتقدند که رژیم فستینگ برای دیابتی ها مفید است و باعث کاهش وابستگی آن‌ها به دارو می‌شود. با این حال، هنوز اجماع کاملی در جامعه پزشکی درباره اثربخشی این روش برای بیماران دیابتی وجود ندارد. بعضی مطالعات نشان داده‌اند که فستینگ می‌تواند به کنترل قند خون کمک کند، اما همچنان بسیاری از پزشکان و متخصصان تغذیه نسبت به آن با احتیاط برخورد می‌کنند.

اگر شما هم دیابت دارید و به فکر امتحان کردن رژیم فستینگ هستید، مهم است که ابتدا با مزایا و معایب احتمالی آن آشنا شوید. در این مقاله از سایت مربی برتر تلاش می‌کنیم به زبانی ساده و علمی به بررسی همه جوانب این رژیم بپردازیم. با ما همراه باشید.

رژیم فستینگ برای دیابتی ها

به نقل از وب‌سایت webmd، رژیم فستینگ یا روزه‌داری متناوب یکی از الگوهای غذایی پرطرفدار است که افراد زیادی معتقدند به بهبود سلامت کلی بدن کمک می‌کند. در این نوع رژیم، فرد تنها در ساعات یا روزهای خاصی غذا می‌خورد و در باقی اوقات از مصرف غذا خودداری می‌کند. هدف اصلی این روش، اصلاح الگوی تغذیه، کاهش کالری دریافتی و بهبود عملکرد اندام‌ها است.

در میان انواع مختلف روزه‌داری متناوب، سه مدل آن بیشتر از سایرین در میان بیماران دیابتی محبوبیت پیدا کرده‌اند. این سه روش عبارتند از:

فستینگ یک روز در میان

در این نوع فستینگ، فرد یک روز برنامه غذایی معمول خود را دنبال می‌کند و روز بعد دریافت کالری را به میزان قابل‌توجهی کاهش می دهد. این الگو به‌ صورت یک روز در میان تکرار می‌شود و در تمام طول هفته ادامه دارد.

اگرچه فستینگ یک روز در میان برای بعضی افراد مفید است، اما احتمال دارد بیماران دیابتی را با چالش‌های جدی مواجه کند. دلیل آن هم روشن است؛ سطح قند خون ارتباط مستقیمی با میزان غذای مصرفی دارد. در نتیجه، بیماران مبتلا به دیابت نوع ۱ که تولید انسولین در بدن‌شان ناکافی است و حتی مبتلایان به دیابت نوع ۲ که بدن‌شان پاسخ مناسبی به انسولین نمی‌دهد، ممکن است در حین پیروی از این رژیم با نوسانات شدید قند خون مواجه شوند.

پزشکان به ‌طور کلی توصیه نمی‌کنند افراد دیابتی بدون مشورت تخصصی به سراغ فستینگ یک روز در میان بروند. بنابراین اگر به دیابت مبتلا هستید و به این نوع رژیم علاقه دارید، ضروری است حتما با پزشک یا متخصص تغذیه مشورت کنید.

اگر علاقه مند به آشنایی و دریافت نمونه تخصصی رایگان نمونه رژیم فستینگ 16 8 هستید، کلیک کنید.

روزه‌داری ۵:۲

وقتی از رژیم فستینگ برای دیابتی ها صحبت به میان می‌آید، روزه‌داری ۵:۲ روش دیگری است که طرفداران زیادی بین این بیماران پیدا کرده است. در این روش، فرد به ‌مدت پنج روز در هفته برنامه غذایی معمول و سالم خود را دنبال می‌کند و در ۲ روز باقیمانده مصرف کالری را به ‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد تا به ۵۰۰ تا ۸۰۰ کالری در روز برسد. بهتر است این ۲ روز پشت سر هم نبوده و به‌ صورت غیرمتوالی در هفته تنظیم شوند.

اجرای رژیم فستینگ ۵:۲ برای افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ یا ۲ امکان‌پذیر است؛ اما فقط در صورتی که تحت نظارت دقیق پزشک انجام شود. در حین پیروی از این رژیم ممکن است لازم باشد پزشک دوز داروهای شما و زمان‌بندی مصرف آن‌ها را تغییر دهد.

اگر علاقه مند به آشنایی و دریافت برنامه رایگان رژیم فستینگ آب هستید، کلیک کنید.

فستینگ با محدودیت زمانی

در این نوع فستینگ، تمام کالری‌ مورد نیاز بدن در یک بازه زمانی مشخص از روز دریافت می‌شود و فرد در باقی ساعات از خوردن غذا خودداری می‌کند. یکی از رایج‌ترین الگوهای این روش، فستینگ ۱۶:۸ است؛ به این معنا که شما در طول هشت ساعت از شبانه‌روز غذا می‌خورید و سپس برای ۱۶ ساعت باقیمانده روزه هستید.

فستینگ با محدودیت زمانی می‌تواند یکی از بهترین روش‌های روزه‌داری برای افراد مبتلا به دیابت باشد. چرا که داشتن یک زمان‌بندی منظم برای وعده‌های غذایی به پزشک این امکان را می‌دهد که با دقت بیشتری دوز و زمان مصرف داروها را مشخص کند. این نظم همچنین به کنترل بهتر قند خون کمک می‌کند و احتمال نوسانات شدید را کاهش می‌دهد.

البته حتی در این نوع فستینگ هم مشورت با پزشک یا متخصص تغذیه ضروری است تا اطمینان حاصل شود که رژیم با شرایط بدنی شما هماهنگ است.

اگر علاقه مند به آشنایی و دریافت برنامه رایگان رژیم فستینگ 12 ساعته هستید، کلیک کنید.

آیا رژیم فستینگ باعث دیابت میشود

خیر. رژیم فستینگ یا «روزه‌داری متناوب» باعث دیابت نمی‌شود.برعکس، اگر به شکل درست و منظم انجام شود (مثل روش 16:8 یا محدود کردن خوردن در ساعات مشخص روز)، می‌تواند به کاهش قند خون، بهبود عملکرد انسولین و حتی پیشگیری از دیابت نوع ۲ کمک کند.

فقط باید توجه داشت که اگر دیابت دارید یا داروی قند مصرف می‌کنید، انجام فستینگ بدون نظر پزشک می‌تواند خطرناک باشد، چون ممکن است باعث افت شدید قند خون شود.

بر اساس تحقیقات سایت PubMed Central (PMC)

مطالعه‌ای مروری در مجله Nutrition & Diabetes (2021) که در پایگاه PubMed Central منتشر شده، نشان می‌دهد:
روزه‌داری متناوب می‌تواند مقاومت به انسولین، قند خون ناشتا و سطح HbA1c را بهبود دهد و به عنوان بخشی از درمان غیردارویی دیابت نوع ۲ مورد استفاده قرار گیرد.
منبع در PubMed Central

در یک تحقیق دیگر از دانشگاه آلاباما (2018) که در پایگاه PMC منتشر شده، نوع خاصی از فستینگ به نام Early Time-Restricted Feeding باعث شد حتی بدون کاهش وزن، حساسیت به انسولین و عملکرد سلول‌های ترشح‌کننده انسولین بهبود یابد.
مشاهده مقاله در PubMed Central

همچنین مرور سیستماتیکی از چندین مطالعه بالینی نشان می‌دهد که:
«هیچ شواهدی وجود ندارد که فستینگ باعث افزایش خطر ابتلا به دیابت شود؛ برعکس، در اغلب موارد باعث کاهش شاخص‌های خطر متابولیک می‌شود.»
مشاهده در PMC

نکات مهم احتیاط

• اگر فرد دیابت نوع ۲ دارد یا داروهای کاهش قند خون مصرف می‌کند، اجرای رژیم فستینگ باید حتماً با نظارت پزشک انجام شود، چون ممکن است باعث افت خطرناک قند خون (هیپوگلیسمی) شود.
  منبع در PMC
• تأثیر مثبت فستینگ زمانی بیشتر است که همراه با تغذیه سالم، فعالیت بدنی منظم و خواب کافی باشد. خود فستینگ به‌تنهایی جایگزین درمان نیست.
  منبع تکمیلی از MDPI

آیا رژیم فستینگ برای دیابتی ها مفید است؟

روزه‌داری متناوب می‌تواند فواید زیادی برای سلامتی داشته باشد. به عنوان مثال، این سبک تغذیه التهاب، وزن و سطح کلسترول خون را کاهش می‌دهد و نحوه مدیریت گلوکز یا همان قند خون را در بدن بهبود می‌بخشد.

به گفته متخصصان، در صورتی که فرد اضافه وزن داشته باشد، کاهش وزن ناشی از رژیم فستینگ می‌تواند به بهبود HbA1c یعنی شاخصی که نشان‌دهنده سطح قند خون طی ۲ تا سه ماه گذشته است، کمک کند. روزه‌داری همچنین ممکن است بر میزان داروی انسولینی که بیمار مصرف می‌کند، تاثیرگذار باشد. در یک مطالعه، افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ که برنامه روزه‌داری را دنبال کردند، موفق شدند دوز انسولین مصرفی خود را کاهش دهند.

با این حال، باید توجه داشت که روزه‌داری برای کاهش وزن یا کنترل قند خون الزامی نیست و بیماران دیابتی می‌توانند با پیروی از رژیم‌های متعادل‌تر و ساده‌تر هم سلامت خود را بهبود ببخشند. علاوه بر این، هنوز تحقیقات کافی درباره اثرات بلندمدت روزه‌داری وجود ندارد. بنابراین بسیار مهم است که قبل از شروع هر یک از نسخه‌های فستینگ با پزشک مشورت کنید تا بهترین و ایمن‌ترین روش را برای شما مشخص کند.

عوارض رژیم فستینگ برای دیابتی ها

وقتی رژیم فستینگ را شروع می‌کنید، احتمالا در چند روز اول احساس گرسنگی خواهید داشت. علاوه بر این، کاهش کالری دریافتی نسبت به حالت عادی ممکن است باعث خستگی و افزایش تحریک‌پذیری شما شود یا حتی سردرد به همراه داشته باشد. اگرچه این علائم معمولا موقتی و بی‌خطر هستند، اما بسیار مهم است که آگاه باشید. در ادامه به مهم‌ترین مشکلاتی که رژیم فستینگ می‌تواند برای بیماران دیابتی ایجاد کند، اشاره می‌کنیم.

سوء تغذیه

اگر مدت زمان فستینگ بسیار طولانی و بیش از ۲۴ ساعت باشد، احتمال دارد به اندازه کافی پروتئین، ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز خود را دریافت نکنید و دچار سوء تغذیه شوید؛ یعنی حالتی که بدن به دلیل کمبود مواد مغذی، توانایی حفظ سلامت خود را از دست می‌دهد. احتمال ابتلا به سوء تغذیه زمانی افزایش می‌یابد که به مدت طولانی کمتر از ۱۲۰۰ کالری در روز انرژی دریافت کنید.

کم‌آبی بدن

در زمان فستینگ، مصرف مایعات بدون کالری مانند آب، چای بدون قند و قهوه‌ تلخ محدودیتی ندارد و می‌توانید آزادانه از آن‌ها استفاده کنید. با این حال، یکی از خطراتی که ممکن است در طول روزه‌داری با آن مواجه شوید، کم‌آبی بدن است. این مشکل اغلب به دلیل کاهش مصرف غذاهایی رخ می‌دهد که به ‌طور طبیعی حاوی آب هستند.

برای مثال، سوپ‌، ماست و میوه‌هایی نظیر هندوانه، توت و آناناس درصد بالایی از مایعات مورد نیاز بدن را تامین می‌کنند. هنگامی که این غذاها از برنامه روزانه حذف می‌شوند، مقدار کل مایعات دریافتی هم کاهش می‌یابد. به همین دلیل، در زمان روزه‌داری بسیار مهم است که مصرف آب و سایر مایعات بدون کالری را به‌ صورت آگاهانه افزایش دهید تا دچار کم‌آبی نشوید.

علاوه بر این، ذکر این نکته ضروری است که بعضی از داروهای تجویز شده برای بیماری دیابت ممکن است باعث تشدید کم‌آبی شوند. بنابراین پیش از آغاز رژیم فستینگ درباره داروهای مصرفی خود با پزشک مشورت کنید. پزشک می‌تواند با بررسی شرایط جسمی و برنامه دارویی شما، اقدامات لازم را برای پیشگیری از کم‌آبی و عوارض احتمالی انجام دهد.

هیپوگلیسمی (کاهش شدید قند خون)

یکی از جدی‌ترین و شایع‌ترین خطرات رژیم فستینگ برای دیابتی ها، کاهش شدید قند خون یا هیپوگلیسمی است. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون به حدی پایین می‌آید که بدن دیگر نمی‌تواند عملکرد طبیعی خود را حفظ کند. خطر هیپوگلیسمی به‌ ویژه در افرادی که از انسولین تزریقی استفاده می‌کنند، بیشتر است.

هیپوگلیسمی می‌تواند علائم متعددی از جمله لرزش، تعریق، احساس گیجی، ضعف و در موارد شدید از دست دادن هوشیاری یا حتی کما را به‌ دنبال داشته باشد. به همین دلیل، بسیار مهم است که افراد دیابتی تحت نظر پزشک دوز داروهای خود و زمان مصرف آن‌ها را پیش از شروع فستینگ تغییر دهند.

هیپرگلیسمی (افزایش شدید قند خون)

در حالی‌ که فستینگ ممکن است به کنترل بهتر قند خون کمک کند، شکستن روزه با مصرف بیش‌ازحد غذا به‌ ویژه غذاهای غنی از کربوهیدرات می‌تواند نتیجه‌ معکوس داشته باشد. این وضعیت که به آن هیپرگلیسمی گفته می‌شود، زمانی رخ می‌دهد که سطح قند خون به‌ طور غیرعادی بالا می‌رود.

در بسیاری از موارد، افراد پس از چند ساعت غذا نخوردن تمایل دارند وعده‌ای سنگین و پرکالری مصرف کنند. اگر این وعده حاوی مقدار زیادی کربوهیدرات ساده یا قندهای فرآوری ‌شده باشد، ممکن است سطح قند خون به شدت افزایش یابد. در چنین شرایطی، روزه‌داری نه‌ تنها مفید نیست، بلکه می‌تواند خطرناک هم باشد.

 

نکات مهم درباره رژیم فستینگ برای دیابتی ها

پیش از اینکه بخواهید رژیم فستینگ را به‌ عنوان بخشی از برنامه مدیریت دیابت خود انتخاب کنید، لازم است با نکات کلیدی و ملاحظات مهم آن آشنا شوید. در ادامه به نکاتی اشاره می‌کنیم که رعایت آن‌ها می‌تواند به ایمن‌تر و موثرتر بودن این رژیم کمک کند.

با پزشک معالج خود مشورت کنید

اگر به دیابت مبتلا هستید، پیش از ایجاد هر گونه تغییر در رژیم غذایی خود باید با پزشک مشورت کنید. چون در بعضی شرایط از جمله تزریق انسولین، ابتلا به عوارض دیابت (مثل مشکلات کلیوی و…) یا سابقه بروز هیپوگلیسمی ممکن است پزشک به شما توصیه کند از روزه‌داری بپرهیزید.

در صورت موافقت پزشک با اجرای رژیم فستینگ، حتما از او بخواهید درباره جزئیات مهمی مانند تعداد دفعات اندازه‌گیری قند خون در طول روز و نیاز احتمالی به تنظیم دوز داروها در دوره روزه‌داری و پس از آن، شما را راهنمایی کند.

به علائم افت قند خون توجه کنید

توصیه می‌شود نسبت به علائم افت قند خون هوشیار باشید. نشانه‌هایی مانند لرزش، تعریق، سردرگمی یا گیجی می‌توانند هشداردهنده باشند. اگر با چنین علائمی روبه‌رو شدید، فورا روزه‌داری را متوقف کرده و اقدامات لازم برای بالا بردن سطح قند خون را انجام دهید. به عنوان مثال، یک نوشیدنی شیرین بنوشید و پس از بهبود وضعیت خود، یک وعده غذایی سبک اما متعادل مصرف کنید تا از بازگشت علائم جلوگیری شود.

مراقب غذاهایی که بعد از فستینگ می‌خورید باشید

نوع غذایی که پس از پایان دوره روزه‌داری مصرف می‌کنید، نقش بسیار مهمی در حفظ تعادل قند خون دارد. خوردن مقدار زیادی کربوهیدرات ساده بلافاصله پس از فستینگ می‌تواند منجر به افزایش ناگهانی سطح قند خون شود.

برای جلوگیری از این نوسانات توصیه می‌شود غذاهایی انتخاب کنید که از نظر تغذیه‌ای متعادل باشند. ترکیبی از پروتئین، چربی‌ سالم، فیبر و کربوهیدرات‌ پیچیده می‌تواند به تثبیت قند خون کمک کند و احساس سیری طولانی‌تری ایجاد نماید.

از تمرینات ورزشی سنگین بپرهیزید

فعالیت بدنی می‌تواند مزایای رژیم فستینگ برای دیابتی ها را افزایش دهد. اما باید به این نکته توجه داشت که در ساعات روزه‌داری، انجام تمرینات ورزشی شدید توصیه نمی‌شود. فعالیت بدنی سنگین می‌تواند سطح قند خون را به‌ سرعت کاهش دهد و در افراد مبتلا به دیابت به هیپوگلیسمی یا افت خطرناک قند خون منجر شود.

اگر به دنبال حفظ تحرک در دوران فستینگ هستید، حتما پیش از آن با پزشک خود مشورت کنید. پزشک می‌تواند بسته به شرایط جسمی شما، نوع و شدت فعالیت‌هایی که در طول روزه‌داری بی‌خطر هستند را مشخص کند.

مایعات فراوان بنوشید

افراد مبتلا به دیابت بیش از دیگران در معرض خطر کم‌آبی قرار دارند که این موضوع می‌تواند مدیریت قند خون را با چالش مواجه کند. کم‌آبی ممکن است سطح قند خون را به شدت افزایش دهد یا باعث نوسانات غیرقابل‌پیش‌بینی آن شود.

در دوره روزه‌داری که وعده‌های غذایی محدود شده و بعضی منابع حاوی آب از رژیم غذایی حذف می‌شوند، تامین مایعات مورد نیاز بدن اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. برای جلوگیری از کم‌آبی بدن توصیه می‌شود در طول روز، حتی در زمان فستینگ، مقدار زیادی آب و مایعات بدون کالری مانند چای، دمنوش و قهوه شیرین نشده بنوشید.

اگر علاقه مند به آشنایی و دریافت برنامه رایگان رژیم فستینگ ۱۰/۱۴ هستید، کلیک کنید.

سطح قند خون خود را به طور منظم کنترل کنید

در دوران روزه‌داری، پایش مداوم قند خون از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. چرا که کاهش مصرف کالری می‌تواند تایرات متفاوتی بر بدن هر فرد داشته باشد.

در روزهای ابتدایی شروع رژیم فستینگ، تعداد دفعات اندازه‌گیری قند خون را افزایش دهید تا الگوی تغییرات آن را بشناسید. این کار به شما و پزشکتان کمک می‌کند در صورت نیاز، دوز داروها یا برنامه غذایی را تغییر دهید و از بروز مشکلات جدی جلوگیری کنید.

کلام پایانی

در بعضی شرایط، رژیم فستینگ برای دیابتی‌ ها مفید است و به کنترل قند خون، کاهش وزن و بهبود سلامت عمومی کمک می‌کند. با این حال، اجرای این رژیم نیازمند دقت، آگاهی و نظارت پزشکی است. افراد مبتلا به دیابت باید پیش از شروع فستینگ با پزشک معالج خود مشورت کنند و نسبت به علائم کاهش یا افزایش قند خون هوشیار باشند. اندازه‌گیری منظم قند خون، پرهیز از تمرینات ورزشی سنگین، مصرف غذاهای سالم پس از دوره روزه‌داری و نوشیدن مایعات فراوان از جمله اقداماتی هستند که می‌توانند ایمنی و اثربخشی این رژیم را افزایش دهند.